Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2016

Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων

Iban Barrenetxea' s illustration for Arthur Conan Doyle 's, "The League of Red-Haired Men"

Μια σύντομη ξενάγηση στο ιστολόγιο "Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων": Τι είναι, με ποιο σκεπτικό ξεκίνησε, ποια είναι τα περιεχόμενά του, τι στήλες ονειρεύεται να αποκτήσει και γιατί δεν το παρατάμε να ησυχάσουμε.


Πρώτες σκέψεις

Το ιστολόγιο "Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων" ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2013 με μια ανάρτηση για το "Φθινόπωρο" του Κωσταντίνου Χατζόπουλου. Οι πρώτες σκέψεις ήταν προσανατολισμένες στην προσπάθεια να ενδιαφερθούν μαθητές για τη λογοτεχνία· να την αντιμετωπίσουν ως τέχνη του λόγου και όχι ως εξεταζόμενο μάθημα. Mια από τις πρώτες στήλες ήταν  οι "Σημειώσεις", όπου ανθολογούνται αποσπάσματα από θεωρητικά βιβλία και φιλολογικές μελέτες. Αφορούν λογοτέχνες που παρουσιάζονται και στις σχολικές ανθολογίες, όπως ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Κωσταντίνος Χατζόπουλος, ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, ο Γιάννης Σκαρίμπας. Σε κάποια κείμενα θίγονται ακροθιγώς άλλα φιλολογικά θέματα, όπως αυτό της λογοτεχνικής γενιάς, της κατάταξης λογοτεχνών σε ρεύματα και σχολές κλπ. 

Andrej Mashkovtsev

Κατά τα άλλα, στις στήλες "Ελληνική Λογοτεχνία" και "Ξένη Λογοτεχνία" μπορεί κανείς να ρίξει μια ματιά σε προσωπικές αναγνώσεις παλιών ή νεότερων λογοτεχνικών βιβλίων που εκτιμήθηκαν για την όμορφη παρέα τους σε καιρούς παράδοξα χαλεπούς. Δεν είναι τίποτε άλλο από ένα προσωπικό ημερολόγιο λογοτεχνικών εντυπώσεων που βοηθά να αντιμετωπιστεί ο φόβος της λήθης. Ο φόβος μεγαλώνει διαρκώς, καθώς με το διάβασμα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο από ό,τι συμβαίνει στη ζωή: το παρελθόν συρρικνώνεται, ενώ το μέλλον φαντάζει ατελείωτο. Κοινώς, όσο πιο πολλά διαβάζεις, τόσα περισσότερα επιθυμείς και σχεδιάζεις να διαβάσεις. Σε σχέση μ' αυτό, η λερναία ύδρα δεν ήταν τίποτα

Naoko Shimoda's, "Embroidery Book" (Japanese Craft Book)

Διαθέσεις, κέφια, ενδιαφέροντα

Στο "Ποια είμαι" αναφέρονται στοιχεία ταυτότητας, όνομα, ιδιότητα, χαρακτηριστικά και ενδιαφέροντα: διάβασμα, ταξίδια, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, πλέξιμο, ράψιμο, κάθε είδους χειροτεχνία, μανία αρχειοθέτησης, αντιγραφής, κατάταξης εγγράφων, κειμένων και εικόνων. Το ιστολόγιο, σε αντίθεση με το μυαλό, είναι πάντοτε τακτοποιημένο. Μόνο στη στήλη "Ατάκτως ερριμμένα" ατάκτως τακτοποιήθηκαν οι ανένταχτοι και οι αναρχικοί (συλλογισμοί). Εκεί συνυπάρχουν σκόρπιες σκέψεις, αλλά και εκφράζονται η αγάπη για την τρίτη ηλικία, τα ζώα (προς το παρόν σκύλους, γάτες, φάλαινες και ελέφαντες), την αστειότητα, τη σοβαρότητα, τη μαγειρική, τη νύχτα.
Σε υπόλοιπες στήλες τα ενδιαφέροντα είναι τοποθετημένα έκαστο στο χώρο του. Ολίγα κείμενα για μουσικές, ταινίες, θεατρικά έργα ή ερμηνείες που ξεχώρισα. 



Κλασικά εικονογραφημένα - Κλασικά φωτογραφημένα

Στη διαδικασία δημοσίευσης μιας ανάρτησης μέγιστη ευχαρίστηση προκαλεί η εικονογράφησή της. Πέρα από τις εικόνες που συνοδεύουν το κάθε κείμενο, πολλές φορές γίνονται μικρά αφιερώματα σε παλιούς ή νέους εικονογράφους. Στη στήλη "Κλασικά εικονογραφημένα" συναντιούνται ο Errol le Cain ή οι γραβούρες του Doré με πολύ νεότερους εικονογράφους, όπως η Catarina Sobral, Judith Clay, η Jackie Morris και άλλοι. 
Στα "Κλασικά φωτογραφημένα" ανθολογούνται σύντομα αποσπάσματα λογοτεχνικών βιβλίων, χωρίς να παρεμβάλλονται γνώμες και σχόλια. Εδώ το κείμενο συνοδεύει τη φωτογραφία και όχι το αντίστροφο. Δεν εικονογραφούνται τα κείμενα, αλλά κειμενογραφούνται οι εικόνες. Οι φωτογραφίες κάποιες φορές προέρχονται από προσωπική συλλογή. Μια φωτογραφία πολύ συχνά ανασύρει μια λογοτεχνική ανάμνηση. Δεκάδες λογοτέχνες και άλλα τόσα κείμενα έχουν συνδεθεί με τους τόπους όπου διαβάστηκαν και αγαπήθηκαν. Άλλοτε είναι φωτογραφίες γνωστών φωτογράφων, όπως ο Robert Denachy, ο Vladimir Clavijo, η Mila Preslova. 

Ryszard Kaja, "Strawbery Poland"  (2015)

Χωρίς λόγια

Στήλες που ξεκουράζουν τον επισκέπτη από το πολύ μπλα μπλα είναι τα "Εξώφυλλα" και οι "Αφίσες". Στην πρώτη, συγκεντρώνονται εξώφυλλα παλιών εκδόσεων, κλασικών κυρίως βιβλίων. Ολίγη Λολίτα, ολίγη Τζέην Ώστεν, οι περιπέτειες του Ιουλίου Βερν... Περιμένουν στην αίθουσα αναμονής εκατοντάδες άλλοι. Όρεξη να 'χουμε. Τελευταίως, η συλλογή εμπλουτίζεται με σπάνια εξώφυλλα συλλεκτικών εκδόσεων του 18ου και 19ου αιώνα. Αυτά αντλήθηκαν από αρχεία βιβλιοθηκών που έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι πια προσβάσιμα στον αναγνώστη.
Οι "Αφίσες" είναι πολύ νέα επιχείρηση. Δεν υπάρχει προς το παρόν σχέδιο. Ίδωμεν.

Judith Clay, "It' s a secret"
Πορτρέτα

Τέλος, σε μια στιγμή έπαρσης και διαδικτυακής εξωστρέφειας, ξεκίνησε ο σχεδιασμός των "πορτρέτων". Από την αρχή του χρόνου, και εύχομαι με ικανοποιητική συχνότητα, το ιστολόγιο θα τρυπώνει στα εργαστήρια των καλλιτεχνών, κυρίως εικονογράφων, και θα φιλοτεχνεί το δικό τους πορτρέτο. Είναι ένας "φόρος τιμής" στους ανθρώπους που ζουν από την τέχνη, που εργάζονται και σκέφτονται ελεύθερα, που γέμισαν τα παιδικά μας βιβλία με χρώματα, διαμορφώνοντας παιδικές φαντασίες και ενήλικες φαντασιώσεις. 

Jon Carling, "Winter bird"

Ες αύριον τα σπουδαία 
 
Σχέδια υπάρχουν πάρα πολλά, αλλά αυτό το δωμάτιο δεν τακτοποιείται εύκολα. Μένουν ακόμη να αρχειοθετηθούν ιστορικά βιβλία και δοκίμια, κείμενα για εκδοτικούς οίκους που δεν υπάρχουν πια, παλιά γραμματόσημα, χαρτιά αλληλογραφίας, γράμματα μεταξύ ιστορικών προσώπων, λογοτεχνών και εραστών και πολλά άλλα. 

Τελικά...
  
Εδώ που τα λέμε, τα ιστολόγια έχουν όλο και λιγότερους θαμώνες. Η συζήτηση σχετικά με τις αναρτήσεις τους γίνεται πια έξω από αυτά -σε τοίχους, προφίλ και άλλα τινά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης- και όχι μέσα σ' αυτά, όπου παρευρίσκονται μόνο ο οικοδεσπότης, καλεσμένοι και επισκέπτες και, όσο να πεις, η οχλοβοή είναι κάπως λιγότερη. Η αύξηση των φίλων  όσο περνάει ο καιρός είναι μεγάλο ευτύχημα για αυτό το ιστολόγιο. 
Δεν φιλοδοξούμε να κρίνουμε κανέναν. Η κριτική είναι κριτική και καλώς υπάρχει. Στόχος εδώ ήταν να φιλοτεχνηθεί με ευαισθησία και καλαισθησία ένα προσωπικό λογοτεχνικό σύμπαν. Σιγά σιγά δημιουργήθηκε ένα ωραίο δίκτυο επισκεπτών που οδηγεί στο ευτυχές συμπέρασμα πως το σύμπαν αυτό αφορά και άλλους. 

***

7 σχόλια:

  1. Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, όπως αναφέρετε κι εσείς, όπου βασιλεύουν η ευτέλεια, το να αναγάγουμε το τίποτα σε κάτι και η πνευματικότητα εκπίπτει μέρα με τη μέρα όλο και πιο πολύ, το blog σας αποτελεί μια όαση ποιότητας και νοητικής ανάτασης.
    Σας ευχαριστούμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μόλις είδα τα "Χριστούγεννα", του Mikhail Aldashin
    Πολύ ιδιαίτερο animation!
    Συγχαρητήρια για το ιστολόγιό σας!
    Συνεχίστε την όμορφη δουλειά σας,
    Ευχαριστούμε πολύ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σ' ένα ιστολόγιο θα μπεις για να διαβάσεις πραγματικά κάτι που μοιράζεσαι με τον οικοδεσπότη. Και θα μπεις γιατί το θέλεις. Στα κοινωνικά δίκτυα είσαι ανοχύρωτος σε έναν καταιγισμό υλικού, που ο καθένας το "πετάει" με μοναδικό σχεδόν σκοπό να διαβαστεί από όσο το δυνατόν περισσότερους. Μοιάζει όμως με την οχλαγωγία μιας παρέας. Μετά από μια φασαριόζικη διασκέδαση θέλεις να γυρίσεις στο σπίτι, να φορέσεις τις παντόφλες και να ανοίξεις ένα καλό βιβλίο που θα το διαβάσεις μέσα στην ησυχία και την άνεση του δωματίου σου. Το ιστολόγιο είναι ένα φιλόξενο σπίτι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο, Ηλία. Απορώ που δεν το είδα νωρίτερα!

      Διαγραφή